AKRAN ZORBALIĞI

AKRAN ZORBALIĞI   Giriş Akran zorbalığı, özellikle eğitim kurumlarında karşılaşılan ciddi bir sosyal problemdir. Dünya genelinde birçok araştırma, akran zorbalığının öğrencilerin fiziksel, duygusal ve akademik gelişimi üzerinde olumsuz etkiler yarattığını göstermektedir. Bu yazıda akran zorbalığının tanımını, sebeplerini, etkilerini, belirtilerini ve çözüm yollarını, öğrenci, veli ve öğretmen perspektifinden ele alacağız.   Akran Zorbalığı Nedir? Akran zorbalığı, bir veya birden fazla bireyin, güç dengesizliği yaratarak bir başka bireyi hedef alarak tekrarlayan ve kasıtlı olarak zarar verme amacı güden davranışlar bütünüdür. Akran zorbalığı üç ana bileşenle tanımlanabilir:  

1. Güç Dengesizliği: Zorba, mağdur üzerinde fiziksel ya da psikolojik bir güç oluşturur.
2. Tekrarlama: Zorbalık davranışları bir kerelik olmayıp, zaman içinde tekrarlanmaktadır.
3. Kasıtlı Zarar Verme: Zorbanın amacı, mağdurda zarar vermek ve bu durumdan keyif almaktır.

  Zorbalık, farklı biçimlerde kendini gösterebilir:  

• Fiziksel Zorbalık: Darp etme, itme, vurma gibi fiziksel saldırılar.
• Sözlü Zorbalık: Hakaret, alay etme, aşağılamalar.
• Sosyal Zorbalık: Bir bireyi gruptan dışlama, dedikodu yapma.
• Siber Zorbalık: Sosyal medya veya mesajlaşma uygulamaları aracılığıyla yapılan zorbalık.

  Akran Zorbalığının Nedenleri   Zorbalığın kökeninde çeşitli sosyal, psikolojik ve çevresel faktörler yer almaktadır. Bu nedenler arasında şunlar öne çıkmaktadır:

1. Aile Dinamikleri: Ebeveyn tutumları, zorba davranışlarının şekillenmesinde önemli bir rol oynamaktadır. İhmal, aşırı koruyuculuk veya şiddet içeren aile ortamları, zorbalık davranışlarını tetikleyebilir.
2. Bireysel Özellikler: Zorba bireylerin genellikle düşük özsaygı, öfke kontrol sorunları veya sosyal beceri eksiklikleri gibi psikolojik problemler yaşadığı gözlemlenmiştir.
3. Okul İklimi: Okul ortamındaki grup dinamikleri, zorbalığı artırabilir. Olumsuz bir okul iklimi, zorbalığın yaygınlaşmasına zemin hazırlayabilir.
4. Medya ve Toplum: Medyada yer alan şiddet temalı içerikler ve toplumsal normlar, bireylerin zorbalığı normalleştirmesine yol açabilir.

Akran Zorbalığının Etkileri   Akran zorbalığı, hem mağdurlar hem de zorba bireyler üzerinde derin etkiler bırakmaktadır:

• Mağdurlar Üzerindeki Etkiler:
  • Duygusal ve Psikolojik Sorunlar: Depresyon, kaygı bozuklukları ve düşük özsaygı gibi duygusal problemler yaygındır.
  • Fiziksel Sağlık: Sürekli kaygı durumu, baş ağrısı, mide problemleri gibi fiziksel sağlık sorunlarına yol açabilir.
  • Akademik Başarı: Zorbalığa maruz kalan öğrencilerin akademik performanslarında düşüş gözlemlenmektedir.
• Zorba Bireyler Üzerindeki Etkiler:
  • Duygusal Bozukluklar: Zorbalık yapan bireyler de düşük özsaygı ve ilişki sorunları yaşayabilirler.
  • Gelecekteki Davranışlar: Zorba davranışlar, yetişkinlik döneminde de devam edebilir ve bireyin sosyal ilişkilerini olumsuz etkileyebilir.

    Akran Zorbalığıyla Mücadele Yöntemleri Akran zorbalığı ile başa çıkmak için öğrenciler, veliler ve öğretmenler arasında iş birliği ve iletişim büyük önem taşır. Aşağıdaki stratejiler, her üç grup için öneriler içermektedir:   Öğrenciler İçin

1. Duygularınızı Paylaşın: Zorbalık durumunda, güvenilir bir arkadaşınıza veya yetişkin birine durumu anlatmak önemlidir.
2. Güçlü Olun: Zorbalığa karşı duruş sergilemek, zorbanın gücünü kırabilir. Kendinize güveninizi artırmaya çalışın.
3. Belgelendirin: Zorbalık olaylarını kaydedin. Bu, okul yönetimine başvurduğunuzda elinizi güçlendirecektir.

  Veliler İçin

1. Açık İletişim: Çocuklarınızla zorbalık hakkında açık bir şekilde konuşun. Onların hissettiklerini anlamak, destek olmanıza yardımcı olacaktır.
2. Gözlem Yapın: Çocuklarınızın davranışlarını gözlemleyin. Okulda yaşanan sorunlar hakkında bilgi sahibi olun.
3. Okul ile İş Birliği: Okul yönetimi, psikolog ve öğretmenlerle iş birliği yaparak, zorbalık karşıtı politikaların uygulanmasına destek olun.

  Öğretmenler İçin

1. Farkındalık Yaratın: Öğrencilere zorbalık hakkında eğitimler verin. Farkındalık, öğrencilerin bu durumu tanımasına ve mücadele etmesine yardımcı olabilir.
2. Sıfır Tolerans Politikası: Okulda zorbalığa karşı sıfır tolerans politikası geliştirin ve uygulayın. Öğrencilerin güvenli bir ortamda eğitim almasını sağlayın.
3. Destekleyici Ortam Oluşturun: Pozitif bir okul iklimi yaratmak, öğrencilerin birbirlerine destek olmasını teşvik eder. Sosyal etkinlikler ve grup çalışmaları düzenleyin.

  Sonuç Akran zorbalığı, tüm paydaşların dikkat etmesi gereken önemli bir konudur. Öğrencilerin, velilerin ve öğretmenlerin iş birliğiyle zorbalığın önüne geçmek mümkündür. Unutmayın, zorbalık sadece mağdurlar için değil, tüm okul topluluğu için zararlıdır. Duyarlı olmak, empati geliştirmek ve ortak çözümler aramak, daha sağlıklı bir okul ortamı yaratacaktır.   PSİKOLOG DİLARA EKİNCİ Kaynakça  

• Olweus, D. (1993). Bullying at School: What We Know and What We Can Do. Wiley-Blackwell.
• Smith, P. K., & Sharp, S. (1994). School Bullying: Insights and Perspectives. Routledge.

Kowalski, R. M., Giumetti, G. W., & Schroeder, A. N. (2014). Bullying in the Digital Age: A Critical Review and Meta-Analysis of Cyberbullying Research among Youth. Psychological Bulletin.